Ngành KỸ THUẬT CƠ KHÍ (Mechanical Engineering)
Chuyên ngành CƠ ĐIỆN TỬ (Mechatronics Engineering)
1. Giới thiệu ngành Kỹ thuật cơ khí
Tên ngành: Kỹ thuật cơ khí
Mã ngành: 52520103 (theo hệ thống mã ngành quốc gia)
Đơn vị phụ trách: Viện Cơ khí, Trường ĐH Hàng hải Việt Nam
Thông tin liên hệ:
Phòng 710 nhà A6 khu hiệu bộ, 484 Lạch Tray, Hải Phòng
Điện thoại 031.3829245
Website: www.sme.vimaru.edu.vn
Facebook: viencokhi.hanghaivietnam
Email: viencokhi@vimaru.edu.vn
Kỹ thuật cơ khí bao trùm một lĩnh vực rộng lớn, ứng dụng các nguyên lý cơ bản về toán học, vật lý, nhiệt động lực học, định luật bảo toàn khối lượng, năng lượng để phân tích các hệ vật lý tĩnh và động, tạo ra các loại máy móc, thiết bị, các vật dụng hữu ích. Sản phẩm của Kỹ thuật cơ khí được ứng dụng trong mọi lĩnh vực như ô tô, tàu thủy, máy bay, các hệ thống gia nhiệt, làm lạnh, đồ dùng gia đình, các hệ thống sản xuất như hóa chất, dầu khí, xi măng, năng lượng, v.v. Có thể nói Kỹ thuật cơ khí len lỏi vào mọi ngõ ngách của cuộc sống, mang lại những tiện nghi tốt nhất cho con người trong cuộc sống hiện đại.
Ngành Kỹ thuật cơ khí trang bị cho người học kiến thức nền tảng tập trung trong một số lĩnh vực như cơ học chất rắn và vật liệu (solid mechanics and materials), cơ học chất lỏng (fluid mechanics), động lực học và điều khiển (dynamics and control), nhiệt-năng lượng và truyền nhiệt (thermo-energy). Xem trọng nền tảng cơ bản, ngành Kỹ thuật cơ khí chú trọng tích hợp kiến thức với kỹ năng cho sinh viên hướng tới vị trí việc làm tương lai của họ, giúp họ phát triển và nuôi dưỡng sự sáng tạo thông qua việc tham gia vào các hoạt động nghiên cứu, thiết kế các sản phẩm gắn liền với cuộc sống và gắn liền với quá trình sản xuất tại các doanh nghiệp.
Ngoài phần kiến thức nền tảng được học chung (khoảng 75%), tại Viện Cơ khí sinh viên có thể lựa chọn theo 05 định hướng chuyên ngành sau:
1. Kỹ thuật ô tô (Automotive Engineering);
2. Kỹ thuật nhiệt lạnh (Heat and Refrigeration Engineering);
3. Máy và tự động hóa xếp dỡ (Material Handling Machineries and Automation);
4. Kỹ thuật cơ khí (Design and Manufacturing Engineering);
5. Cơ điện tử (Mechatronics Engineering).
Các chương trình đào tạo được thiết kế để tích hợp giáo dục kiến thức (knowledge) với rèn luyện kỹ năng (skills), giúp sinh viên cơ khí sau khi tốt nghiệp có thể dễ dàng hòa nhập với môi trường sản xuất hiện đại, hội nhập trong giai đoạn hiện nay.
2. Giới thiệu chuyên ngành/CTĐT
Tên chuyên ngành: CƠ ĐIỆN TỬ (Mechatronics Engineering)
Trình độ đào tạo: Đại học chính quy
Thời gian đào tạo: 4 năm
Đơn vị phụ trách: BM Cơ điện tử - Viện Cơ khí
Thuật ngữ “Cơ điện tử” - tiếng Anh là “Mechatronics” được hình thành từ những năm 1969 bởi hãng điện tử Yaskawa Electric Cooperation của Nhật Bản. Lúc đầu thuật ngữ này nói đến việc bổ sung các yếu tố điện tử vào các thành phần cơ khí trong máy chính xác. Sau hơn 40 năm kể từ khi đưa ra khái niệm đầu tiên, đến nay, thuật ngữ này đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới. Hiện tại, hầu hết các trường đại học kỹ thuật trên thế giới đều đào tạo về lĩnh vực này. Đây là lĩnh vực được hình thành dựa trên sự phối hợp đồng vận của kỹ thuật cơ khí, kỹ thuật điện – điện tử và công nghệ thông tin với mục đích hoàn thiện, linh hoạt hoá, thông minh hoá các thiết bị máy móc phục vụ con người. Cùng với sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ, các sản phẩm cơ điện tử cũng ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong mọi mặt của đời sống. Tạp chí Times của Mỹ nhận định rằng Cơ điện tử sẽ là một trong những ngành đột phá trong thế kỷ 21. Ở Việt Nam, các chuyên gia của Bộ giáo dục và đào tạo cũng chọn Cơ điện tử là một trong 10 nhóm ngành ưu tiên phát triển, để đưa nước ta đi tắt đón đầu về công nghệ. Dưới đây là một số ứng dụng cụ thể của các sản phẩm cơ điện tử:
+ Trong kỹ thuật rôbốt: Các loại rôbốt phục vụ, rôbốt dạng người, rôbốt công nghiệp, rôbốt phẫu thuật...
+ Trong công nghiệp: Các loại máy công nghiệp tự động điều khiển theo chương trình, Hệ thống dây chuyền sản xuất linh hoạt, ...
+ Trong vận chuyển hàng hóa: Các máy nâng chuyển, các hệ thống cầu trục, cần trục.....
+ Trong giao thông vận tải: Các hệ thống điều khiển tự động trong ôtô, ô tô tự lái, máy bay, tàu thuỷ, các hệ thống phanh an toàn, các thiết bị giám sát giao thông, …
+ Trong y học: Các loại thiết bị cắt lớp, các thiết bị thí nghiệm về ADN, nhân bản phôi và các máy chiếu các loại tia bức xạ, các thiết bị mổ nội soi, thiết bị phục hồi chức năng cho người tàn tật, …
+ Trong không gian vũ trụ: Vệ tinh, tàu vũ trụ, các xe tự hành trên các hành tinh, …
+ Trong văn phòng: Các thiết bị máy văn phòng (máy fax, máy in laser, máy photo ,…)
+ Trong dịch vụ: Các máy bán hàng tự động, các máy ATM …
+ Trong sinh hoạt gia đình: thiết bị nghe nhìn, máy giặt, hệ thống bảo vệ nhà cửa, máy ảnh.....
+ Trong các cuộc thi robocon: Các chú robot tham gia cuộc thi robocon hàng năm diễn ra trong nước và khu vực đều là các sản phẩm cơ điện tử điển hình, được tạo ra bởi sự đam mê, sáng tạo của các bạn sinh viên.
3. Tại sao chọn chuyên ngành/chương trình này?
Chương trình đào tạo (CTĐT) Cơ điện tử được xây dựng theo Bộ tiêu chuẩn quốc tế CDIO. Theo đó, sinh viên tốt nghiệp có khả năng hình thành ý tưởng (Conceive), thiết kế (Design), triển khai (Implement), vận hành (Operate) các sản phẩm, quy trình và hệ thống cơ khí phức tạp trong một môi trường hiện đại, làm việc nhóm.
Được xây dựng bởi những chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm, tham khảo trong và ngoài nước, CTĐT theo chuẩn CDIO hướng tới hệ thống chuẩn đầu ra có thể đo đếm, định lượng được. Khác với trước đây, chuẩn đầu ra của CTĐT được tham vấn các bên liên quan khách quan như: Doanh nghiệp/Nhà tuyển dụng, Cựu sinh viên, Sinh viên tốt nghiệp. Đây là CTĐT được xây dựng trên cơ sở tham khảo cách làm của các trường đại học uy tín nước ngoài và được chỉnh sửa theo định hướng ứng dụng, phù hợp nhu cầu nguồn nhân lực ở Việt Nam, đặc biệt là khu vực Hải Phòng. CTĐT được thiết kế khoa học, phù hợp với khả năng tiếp thu của sinh viên, cung cấp những kiến thức bám sát với thực tế công việc sau khi tốt nghiệp.
Nội dung chương trình và tài liệu giảng dạy:
- Nội dung các môn học và giáo trình, tài liệu giảng dạy cập nhật, hiện đại và được cung cấp đầy đủ cho sinh viên khi bắt đầu học tập.
- Các môn học được xây dựng dựa trên những định hướng ứng dụng của chuyên ngành Cơ điện tử vào thực tế sản xuất, chú trọng kỹ năng thực hành, năng lực tư duy sáng tạo và kĩ năng nghề nghiệp.
- Phát huy khả năng thích ứng với công việc, khả năng làm việc độc lập và làm việc theo nhóm, kỹ năng thuyết trình, kỹ năng giao tiếp bằng văn bản, bằng ngoại ngữ (tiếng Anh).
Đội ngũ giảng viên:
Đội ngũ giảng viên dạy là các giảng viên có trình độ cao, tốt nghiệp từ các trường đại học có uy tín ở trong và nước ngoài như Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, nhiều giảng viên có kinh nghiệm từ thực tế sản xuất.
Phương pháp giảng dạy tiến tiến được áp dụng, thay thế việc truyền thụ kiến thức bằng phát huy phẩm chất, năng lực, tính chủ động, sáng tạo, tự khám phá tri thức của người học theo định hướng đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Mối quan hệ với doanh nghiệp:
Sinh viên Cơ điện tử được tham gia thực hành tại Trung tâm thực hành thí nghiệm cơ khí của Trường với nhiều trang thiết bị hiện đại như các máy điều khiển số CNC, hệ thống mô phỏng ảo, các hệ thống ứng dụng khả lập trình PLC.
Ngoài ra, sinh viên được tạo điều kiện để tham gia các chương trình tham quan, thực tập, kiến tập tại các xí nghiệp sản xuất. Với phương châm học thật để làm thật, Viện Cơ khí ký kết thỏa thuận đào tạo với các doanh nghiệp. Qua đó, tại kỳ thực tập tốt nghiệp, sinh viên trực tiếp ký kết hợp đồng với doanh nghiệp như là Trợ lý kỹ sư. Với sự ràng buộc pháp lý, Nhà trường, Doanh nghiệp và cá nhân sinh viên cùng tham gia vào quá trình đào tạo. Đây chính là yếu tố then chốt nhằm đảm bảo mục tiêu đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội. Ngoài ra, sinh viên còn được tiếp cận cơ hội việc làm và giúp cho doanh nghiệp tuyển chọn được nguồn nhân lực phù hợp.
4. Cơ hội việc làm, thu nhập và khả năng thăng tiến
Các thống kê trên thế giới đều chỉ ra khả năng thu nhập cao đối với nhóm ngành công nghệ-kỹ thuật. Theo một nghiên cứu vào năm 2014, thu nhập trung bình năm của kỹ sư cơ khí là 83.060USD, 10% trong số đó có mức thu nhập dưới 53.210USD/năm, 10% có thu nhập cao hơn 126.430USD/năm. Cũng theo nghiên cứu này, một số lĩnh vực công nghệ, kỹ thuật có mức thu nhập cao bao gồm (theo website www.collegegrad.com):
- Nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực vật lý, kỹ thuật, khoa học phục vụ đời sồng (thu nhập 94.640USD/năm);
- Sản xuất sản phẩm và linh kiện trong lĩnh vực hàng không (89.600USD/năm);
- Sản xuất các sản phẩm điện tử, máy tính (87.600USD/năm);
- Dịch vụ kỹ thuật (engineering services) (84.580USD/năm);
- Sản xuất máy móc (76.190USD/năm).
Ở Việt Nam, kỹ sư cơ khí cũng là từ khóa thuộc hàng "hot" trên các trang giới thiệu việc làm. Nếu tìm kiếm với từ khóa "Cơ khí" trên trang www.vietnamworks.com, bạn sẽ nhận được khoảng 600 việc làm. Còn nếu thêm điều kiện lọc với mức lương 500-1000USD, thì cũng cho kết quả khoảng 350 vị trí việc làm. Với sự tăng trưởng mạnh mẽ vốn đầu tư nước ngoài vào Thành phố Hải Phòng (trên 3 tỷ USD trong năm 2016), nhu cầu về nguồn nhân lực cơ khí trong khu vực ngày càng tăng.
Với thế mạnh kiến thức ở cả ba lĩnh vực cơ khí, điện-điện tử, tin học, người kỹ sư cơ điện tử có thể làm việc ở nhiều vị trí và trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Đặc biệt, trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá và xu thế toàn cầu hoá đang diễn ra mạnh mẽ, Việt Nam đã thu hút lượng lớn đầu tư nước ngoài trong đó có sản xuất công nghệ cao. Tại các khu công nghiệp, nhiều hãng chế tạo lớn đã đầu tư sản xuất và đang dần chuyển giao cho Việt Nam các hệ thống tự động hoá như: các máy tích hợp, các dây chuyền sản xuất với trung tâm điều khiển số, những hệ thống phần mềm cho vận hành công nghệ, mô hình mô phỏng, Robot công nghiệp, các thiết bị dẫn động tích hợp, máy công cụ kỹ thuật số. Quá trình chuyển giao này sẽ cần một lượng lớn các kỹ sư chuyên ngành Cơ điện tử. Cơ hội nghề nghiệp, vì vậy, đang được mở rộng cho các kỹ sư Cơ điện tử.
Một số doanh nghiệp/tổ chức tiêu biểu ứng dụng cơ điện tử gồm có:
- Công ty LG Electronics/LG Displays VN (Khu công nghiệp Tràng Duệ, Hải Phòng);
- Công ty Fuji Xerox, Kyocera (Khu công nghiệp VISHIP, Hải Phòng);
- Công ty Panasonic Appliances Việt Nam (Hưng Yên);
- Công ty Cannon Việt Nam (Bắc ninh);
- Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam (Thái Nguyên, Bắc Ninh);
- Các công ty Eba, Rorze Robotech, Fuji Mold VN (Khu công nghiệp Nomura, Hải Phòng);
- Công ty Praxis Automation VN (Tầng 7, Habour View, 12 Trần Phú, Hải Phòng);
- Công ty cổ phần dịch vụ kỹ thuật Bảo an (An Dương, Hải Phòng);
- Công ty cổ phần cơ khí chế tạo Hải Phòng (150 Tô Hiệu, Hải Phòng)
- Công ty Cơ khí duyên hải (Số 133 đường 5 cũ, Quán Toan, Hồng Bàng, Hải Phòng)
- Viện Cơ học (264 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội);
- Viện Cơ học và tin học ứng dụng (291 Điện biên phủ, Phường 7, Quận 3, TP. HCM);
- Các công ty chế tạo, lắp đặt thang máy;
- Các công ty chế tạo và lắp đặt cửa cuốn, thang cuốn;
- Các nhà máy, xí nghiệp có các hệ thống, dây chuyền tự động như: Các nhà máy xi măng, các nhà máy chế biến, các nhà máy cán thép, các nhà máy cơ khí với hệ thống sản xuất linh hoạt (FMS) và tích hợp (CIM), các nhà máy lắp ráp ôtô, xe máy, …
5. Tôi có phù hợp?
Các sản phẩm cơ điện tử đạt đến sự hoàn mỹ với những tính năng vượt trội. Điều này chỉ đạt được khi người sáng tạo ra chúng có lòng đam mê, tư duy sáng tạo và yêu thích công nghệ mới. Vì vậy, để học tốt, cũng giống như bất kỳ một ngành học nào khác, điều quan trọng nhất đối với người học đó là sự đam mê. Để thành công, bạn cần nuôi dưỡng sự đam mê về máy móc và các thiết bị cơ khí-điện tử-tự động hóa, hăng say lao động sáng tạo.
Ngoài ra, để có mức thu nhập cao hơn các nhóm ngành khác, kỹ sư nhóm ngành cơ khí-cơ điện tử cần có sức khỏe tốt để có thể chịu được áp lực làm việc cao, và đôi khi điều kiện làm việc nặng nhọc như tiếng ồn, khói bụi, nhiệt độ cao (với mức độ tự động hóa cao như hiện nay, điều kiện làm việc đã được cải thiện nhiều).
Để đăng ký học ngành Kỹ thuật cơ khí, chuyên ngành Cơ điện tử, thí sinh sẽ chọn đăng ký xét tuyển nhóm các môn thi theo quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng hệ chính quy hiện hành của Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng như qui định của trường Đại học Hàng hải VN.
6. Học phí & hỗ trợ tài chính
Học phí theo học các chương trình đào tạo tại Viện Cơ khí theo mức qui định chung của Nhà trường và được thu theo học kỳ (khoảng 4.000.000VND/học kỳ, 8.000.000/năm). Ngoài ra, sinh viên có cơ hội nhận được học bổng từ nhiều nguồn như: học bổng khuyến khích học tập của Nhà trường (6% số lượng sinh viên), học bổng tài trợ từ các tổ chức, doanh nghiệp. Sinh viên có hoàn cảnh khó khăn cũng được miễn giảm học phí theo quy định và nhận được các chương trình học bổng vượt khó.
7. Mục tiêu đào tạo
- Mục tiêu chung của CTĐT là: Sinh viên tốt nghiệp có đủ năng lực áp dụng thành thạo kiến thức để hình thành ý tưởng, thiết kế, triển khai và vận hành các sản phẩm, hệ thống trong lĩnh vực cơ khí-điện tử-tự động hóa, trong môi trường hiện đại, sáng tạo, lấy làm việc nhóm làm nền tảng.
Về kiến thức:
Đào tạo cho người học có đủ kiến thức chuyên môn trình độ đại học về các lĩnh vực:
- Thiết kế các hệ thống cơ điện tử trong sản xuất.
- Lập quy trình khai thác, bảo dưỡng, sửa chữa các máy móc, thiết bị và dây chuyền sản xuất tự động trong công nghiệp.
- Nghiên cứu khoa học về các vấn đề thuộc lĩnh vực Cơ điện tử.
Về kỹ năng:
Đào tạo cho người học các kỹ năng cơ bản thiết yếu cho công việc sau này:
- Tư duy hệ thống.
- Tiếp cận, khai thác và sử dụng các máy móc thiết bị công nghiệp hiện đại.
- Sử dụng thành thạo một số phần mềm mô phỏng trong kỹ thuật.
- Lập trình, điều khiển các thiết bị công nghiệp.
- Kỹ năng làm việc nhóm, xây dựng và thuyết trình các đề án kỹ thuật.
8. Nội dung chương trình
Chương trình đào tạo gồm các khối kiến thức:
Khối kiến thức giáo dục đại cương:
Khối kiến thức đại cương bao gồm các môn Lý luận chính trị, Toán ứng dụng, Vật lý ứng dụng, Hóa học kỹ thuật. Ngoài ra, sinh viên còn được trang bị những kiến thức chung về pháp luật, môi trường, văn hóa để có thể hòa nhập tốt với xã hội. Sinh viên cũng được trang bị kiến thức ngoại ngữ (tiếng Anh) và tin học cơ bản để phục vụ việc học tập và công việc sau này.
Khối kiến thức giáo dục chuyên nghiệp:
- Khối kiến thức nền tảng kỹ thuật cơ khí chiếm khối lượng chủ yếu và trang bị cho sinh viên nền tảng cơ bản của kỹ thuật cơ khí, bao gồm các mảng kiến thức như: cơ học chất rắn (solid mechanics), cơ học chất lưu (fluid mechanics), nhiệt động lực học và năng lượng (thermodynamics, energy), vật liệu (materials), nguyên lý và thiết kế cơ cấu cơ khí cơ bản (principle and basic mechanical design), điện-điện tử ứng dụng (applied electric/electronics), điều khiển hệ thống (system control), thủy khí ứng dụng (applied hydraulics and pneumatics), công nghệ chế tạo (manufacturing technology). Với nền tảng này hầu như sinh viên đã có đủ kiến thức để làm việc tại mọi cơ sở có liên quan đến kỹ thuật cơ khí. Một số môn học chủ yếu gồm: Hình họa, Vẽ kỹ thuật, Cơ lý thuyết/chất lỏng, Sức bền vật liệu, An toàn công nghiệp, Nguyên lý máy, Vật liệu kỹ thuật, Phương pháp tính, Kỹ thuật lập trình, Kỹ thuật điện/điện tử/điều khiển, Kỹ thuật nhiệt, Thiết kế máy (Chi tiết máy), Kỹ thuật/Công nghệ gia công cơ khí, Thủy lực và khí nén ứng dụng.
- Kiến thức chuyên ngành chính:
Kiến thức chuyên ngành tập trung ở một số học phần như: Kỹ thuật vi điều khiển, Cơ cấu cấp hành, Cảm biến và xử lý tín hiệu, Mô phỏng số và điều khiển các hệ động lực, Công nghệ chế tạo cơ khí, Kỹ thuật Robot, Kỹ thuật lập trình PLC và ứng dụng, CAD/CAM và CNC, Hệ thống cơ điện tử. Ngoài ra, sinh viên sẽ thực hiện đồ án tốt nghiệp có ý nghĩa thực tế, gắn với những hoạt động thực tiễn tại các doanh nghiệp.
Ngoại ngữ: Tiếng Anh TOEIC 450 quốc tế trở lên
Nhằm nâng cao năng lực hội nhập, toàn bộ sinh viên hệ đại học chính quy Trường Đại học Hàng hải Việt Nam được áp dụng chuẩn TOEIC (Test of English for International Communication) quốc tế. Đây là chứng chỉ do Viện khảo thí giáo dục Hoa Kỳ xây dựng và ủy quyền cho các đơn vị có uy tín tổ chức thi.
Tin học: MOS 5.0 trở lên
Nhằm tăng cường khả năng sử dụng tin học, Nhà trường cũng áp dụng chuẩn đầu ra theo hệ thống chứng chỉ MOS (Microsoft Office Specialist) do Hãng phần mềm Microsoft thiết kế.
9. Bằng cấp
Sinh viên tốt nghiệp được cấp bằng kỹ sư Kỹ thuật cơ khí, chuyên ngành Cơ điện tử. Bằng được in song ngữ Việt/Anh, phù hợp với quy chuẩn của hệ thống văn bằng quốc gia.
10. Thông tin tham khảo
Ngoài các thông tin ở trên, các bạn có thể truy cập website của Viện Cơ khí tại địa chỉ www.sme.vimaru.edu.vn với nhiều bài viết bổ ích. Ngoài ra, những thông tin về lĩnh vực Cơ điện tử có thể tìm kiểm ở một số website sau:
